PGN Reader
les diagrammes du Maître
[Event "?"]
[Site "?"]
[Date "1750.??.??"]
[Round "?"]
[White "Del Rio, Ercole"]
[Black "1704.13"]
[Result "1-0"]
[SetUp "1"]
[FEN "5r1k/6pp/8/r5N1/6Q1/2n5/p5PK/4R3 w - - 0 1"]
[PlyCount "5"]
[EventDate "1750.??.??"]
[EventType "schev (corr)"]
[SourceDate "2010.01.01"]
{Mat en 3 coups.} 1. Re8 $3 {Non le seul gain, mais le plus court.} (1. Qf3 $1
Raa8 $1 2. Qd3 $1 g6 3. Qd7 $18) (1. Qh5 $1 h6 2. Nf7+ Rxf7 3. Qxa5) 1... Rxe8
(1... Ra8 {(sur ...Tf5 on joue de même)} 2. Qf5 $1 {[#]} (2. Ne6 g6 3. Qd4+ Kg8 4.
Qg7#) 2... g6 3. Qxf8#) (1... Kg8 2. Qe6+ $1 {[#]} Kh8 3. Rxf8#) (1... g6 2. Qd7 $1 {[#]}
Rxe8 (2... Ra7 3. Rxf8#) 3. Qxh7#) 2. Qh5 $1 {[#]} Rxg5 (2... Rf8 3. Qxh7#) 3. Qxe8#
1-0
[Event "?"]
[Site "?"]
[Date "1994.??.??"]
[Round "?"]
[White "Sieglen, Gawehns"]
[Black "4440.43"]
[Result "0-1"]
[SetUp "1"]
[FEN "4R3/Q4ppk/7p/3B3b/Pq6/6P1/3r1P1P/6K1 w - - 0 29"]
[PlyCount "10"]
[EventDate "1994.??.??"]
[SourceDate "2010.01.01"]
29. Bxf7 $4 {Les Noirs abandonnent ici, au lieu de mater.} (29. Qa8 $1 Qc5 30.
Rh8+ Kg6 31. Qc6+ Qxc6 32. Bxc6 $16) (29. Be4+ $1 Bg6 30. Bxg6+ Kxg6 31. h4 $16
) 29... Qb1+ $8 30. Kg2 Qh1+ $3 {[#]Ce sacrifice force un mat en 3, l'autre
sacrifice annule, les autres coups perdent.} (30... Bf3+ $2 31. Kxf3 Qh1+ $8
32. Kg4 Qd1+ $8 33. Kf4 (33. Kh3 Qf1+ $8 34. Kh4 g5+ $8 35. Kg4 $8 Qd1+ {idem})
33... g5+ $8 34. Ke4 (34. Ke5 Qe1+ $8 35. Qe3 $8 Re2 $8 36. Bh5 Rxe3+ 37. fxe3
Qxe3+ 38. Kf6 $11) 34... Qb1+ $1 35. Kf3 Qh1+ $8 36. Kg4 Qd1+ $8 37. f3 Rd4+ $8
38. Qxd4 Qxd4+ 39. Re4 $11) 31. Kxh1 (31. Kh3 Qf1+ $8 32. Kh4 g5+ $8 33. Kxh5
Qh3#) 31... Bf3+ $8 32. Kg1 Rd1+ $8 33. Re1 Rxe1# 0-1
[Event "?"]
[Site "?"]
[Date "2011.??.??"]
[Round "?"]
[White "Vlasenko, V."]
[Black "0311.12"]
[Result "1/2-1/2"]
[SetUp "1"]
[FEN "K7/1P2p3/8/7r/8/8/4p2N/6kB w - - 0 1"]
[PlyCount "29"]
[EventDate "2011.??.??"]
[SourceDate "2010.01.01"]
1. Nf3+ $8 (1. b8=Q $2 Ra5+ $8 2. Kb7 (2. Qa7+ Rxa7+ $8 3. Kxa7 Kxh2) 2... Rb5+
$8 3. Kc7 Rxb8 $8 4. Nf3+ Kxh1 $1 5. Kxb8 e5 $1 (5... Kg2 $1) 6. Kc7 e4 $1 7.
Ne1 Kg1 $1 $19) (1. Ka7 $2 Rxh2 $1 2. b8=Q e1=Q $8 $19) 1... Kf1 $1 (1... Kxh1
2. b8=Q $8 Ra5+ 3. Qa7 $8 Rxa7+ 4. Kxa7 Kg2 5. Ne1+ $8 Kf1 6. Nc2 $8 e5 7. Kb6
$8 e4 8. Kc5 $8 $11) (1... Kf2 2. b8=Q $8 Ra5+ 3. Qa7+ (3. Kb7) 3... Rxa7+ 4.
Kxa7 e5 5. Nxe5 $8 e1=Q 6. Nd3+ $8) 2. b8=Q $8 (2. Ka7 $2 Rh8 $1 3. b8=Q Rxb8
$8 4. Kxb8 e5 $3 {ZZ [#]} 5. Nxe5 (5. Ka7 e4 $8 6. Nd2+ Kf2 $8 7. Nxe4+ Ke3 $8 8.
Nf6 e1=Q $8 9. Bb7 Qa1+ $1) (5. Kc7 e4 $8 6. Nd2+ Kf2 $8 7. Nxe4+ Ke3 $8 8. Nc5
e1=Q 9. Bb7 Kd4 $19) 5... e1=Q $8 6. Nd7 $1 Qg3+ $1 7. Kb7 Qd6 $1 $19) (2. Nh2+
$2 Kf2 $8 3. Ng4+ (3. Nf3 Rxh1) 3... Kg1 $8 4. b8=Q Ra5+ $8) (2. Nd2+ $2 Kf2 $8
3. b8=Q Ra5+ $8) 2... Ra5+ {Deux coups légaux. Sont-ils équivalents ?} 3. Qa7
$3 {[#]} (3. Kb7 $2 Rb5+ $8 4. Ka7 Rxb8 $8 5. Kxb8 e5 $8 $19 {ZZ ci-dessus}) 3...
Rxa7+ 4. Kxa7 e5 5. Kb8 $3 {ZZ. [#] Le Roi doit s'éloigner pour préparer une
forteresse.} (5. Kb6 $2 e4 $8 6. Nd2+ Kf2 $8 7. Nxe4+ Ke3 $8 8. Nd6 (8. Nf6 $6
e1=Q 9. Bb7 Qb4+) 8... e1=Q 9. Bc6 Kd4 10. Nb5+ Ke5 11. Bb7 Qe3+ 12. Kc6 Qf2 $1
) 5... e4 6. Nd2+ $8 Kf2 (6... Kg1 7. Bxe4 $8) 7. Nxe4+ $8 Ke3 8. Nf6 $3 {[#]} e1=Q
9. Bb7 $3 {[#]} Kd4 (9... Qg3+ 10. Ka7 $1) (9... Qa5 10. Nd5+ $8) 10. Nd5 $8 {
Karstedt. On étudie cela dans "tous les livres de finales", dit-on
traditionnellement.} Qe8+ 11. Ka7 $8 (11. Kc7 $2 Kc5 $1 $19) 11... Qa4+ 12. Kb8
$8 (12. Kb6 $2 Qa3 $1 13. Kc7 Qf8 $1 14. Kc6 Qc5+ 15. Kd7 Ke5) 12... Kc5 13.
Ba8 $1 {Sans peur et sans reproche.} (13. Nc3 $6 Qe8+ 14. Ka7 $8 Kd6 15. Nd5 $8
) 13... Qe8+ (13... Kd6 14. Bb7 $1) 14. Ka7 $8 Qc8 15. Bb7 $8 1/2-1/2
[Event "?"]
[Site "?"]
[Date "2010.??.??"]
[Round "?"]
[White "Pervakov, O."]
[Black "3144.32"]
[Result "1-0"]
[SetUp "1"]
[FEN "6K1/8/3Rp2k/P5p1/8/6Pb/2B2P2/2n1N1q1 w - - 0 1"]
[PlyCount "19"]
[EventDate "2010.??.??"]
[SourceDate "2010.01.01"]
{Solution assez courte mais large : un embranchement au 3e coup, deux au 4e.
Mais tout est fini, au plus tard, au 10e. Une variante secondaire au 2e coup,
ignorée des commentateurs habituels, donne un peu plus de sel à l'étude.} 1. g4
$8 {Menace mat en 1, mais aussi Td7.} (1. Rd7 $2 Bf5 $8 (1... g4 $4 2. f4 $1))
(1. Nf3 $4 Qxf2 $8 $19) 1... Bxg4 (1... Qxg4 $6 2. Rd7 $8 Qf5 3.
Bxf5 Bxf5 4. a6 $18) 2. Rd7 $8 Bf5 (2... Nd3 3. Rh7+ $8 (3. Bxd3 $2 Bf5 $8 4.
Bxf5 exf5 $8 5. Nf3 $2 Qa1 $19) 3... Kg6 4. Nxd3 $8 Kf5 (4... Bf5 5. Ne5+ $1
Kf6 6. Nd7+ $8 Kg6 7. Rg7+ $8 Kh5 8. Bxf5 $18) 5. a6 $8 Qa1 6. Rf7+ $8 (6. a7
$2 Bf3 $8 7. Rf7+ Kg4 $8) 6... Ke4 7. a7 $1 {(menace Fa4)} Kd4 (7... Bh5 8.
Nf4+) 8. Rd7+ $1 Kc3 9. Rc7+ $8 Kd2 10. Nc5 $1 {(menace Cb3+ ou Fe4)} Kxc2 11.
Na4+) 3. Bxf5 $8 exf5 (3... g4 4. Rh7+ $8 Kg5 5. Nf3+ $3 {[#]} gxf3 6. Rg7+ $8) 4.
Nf3 $3 {[#]} Qf1 (4... Qg2 5. Rh7+ $8 Kg6 6. Nh4+ $3 {[#]} gxh4 7. Rg7+ $8) (4... Qxf2 5.
Rh7+ $8 Kg6 6. Ne5+ $8 Kf6 7. Ng4+ $3 {[#]} fxg4 8. Rf7+ $8) 5. Ne5 $8 g4 6. Nf7+ $8
Kh5 (6... Kg6 7. Rd6+ $8 Kh5 8. Rh6#) 7. Rd6 $8 g3 8. f3 $3 {[#]Il manque aux
Noirs la défense ...Dc1.} Qxf3 9. Rh6+ Kg4 10. Ne5+ $8 {Triple écho, avec une
variante principale bien différente en sus.} 1-0
[Event "?"]
[Site "?"]
[Date "2002.??.??"]
[Round "?"]
[White "Casella, Anderson"]
[Black "0400.11"]
[Result "1/2-1/2"]
[SetUp "1"]
[FEN "8/6r1/1k6/8/7p/R6K/6P1/8 w - - 0 1"]
[PlyCount "34"]
[EventDate "2002.??.??"]
[SourceDate "2010.01.01"]
{Analyse d'après Dvoretzky. Le joueur des Noirs ne doit pas être confondu avec
le grand-maître suédois Ulf Andersson.} 1. Ra4 $2 {Ceci ne doit être joué
qu'après une précaution, en vue de rendre passive la Tour noire.} ({Les Noirs
au trait annuleraient facilement} 1. -- Kc6 $1 (1... Rg8 $1) 2. Ra2 Kd6 $1 3.
Kxh4 Ke6 $1 4. g4 Rg8 $3 {(pour ...Rf7)} 5. Rf2 Rh8+ $8) (1. Rc3 $2 Kb5 $8 2.
Rc2 Rh7 $8 $11) (1. Ra2 $3 {(le seul bon coup, menaçant le pion noir)} Rh7 (
1... Rg8 {(...Rc5 Rxh4 ...Th7+ Rg5! ...Th2 Td2 ...Rc4 Rf4! ...Rc3 Re3!)} 2.
Kxh4 $1 {(ou Tc2! ...Th8 Tc4!)} Rh8+ 3. Kg5 $8 Rg8+ 4. Kf5 Rf8+ 5. Ke5 $1 Re8+
6. Kf6 $8 Rg8 7. Rc2 $3 Kb7 (7... Kb5 8. Kf5 $8 Rf8+ 9. Kg6 $8 Rg8+ 10. Kh7 $3
Rg3 11. Kh6 $8 Rg8 $1 12. Rf2 $3 {[#]} Kc5 13. Rf5+ $8 Kd4 {(...Rd6 est analogue)}
14. Rg5 $8 Rh8+ 15. Kg7 $8 Rh4 16. g3 $8 {(g4? ...Re4=)} Re4 {(...Th1 g4 ...
Th4 Rf6!! ...Re4 Te5+)} 17. g4 Ke3 18. Kh6 Kf3 19. Kh5 $8 $18) 8. Kf5 $8 Rf8+
9. Ke4 Re8+ 10. Kf3 Rf8+ 11. Ke2 Rg8 12. Kf2 Rf8+ 13. Kg1 $8 Rg8 14. Rc4 $3 {[#]} Kb6
15. Kh2 $1 Kb5 (15... Rh8+ 16. Kg3 $1) 16. Rc3 $3 Kb4 17. Rg3 $3 Ra8 18. Rg5 $1
Kc4 19. Kh3 Kd4 20. Kh4 Ke4 21. g4 $18) 2. Ra4 $3 {[#](la défense active ...Tg3+
a disparu ; en outre, la prise en h4 gagnera désormais un tempo)} Kc6 (2... Kc5
3. Rxh4 $8 Rg7 4. Rh6 $8 {: coupure horizontale}) 3. Rxh4 $8 Rg7 4. Rd4 $8 {
(coupure verticale)} Rh7+ (4... Kc5 5. Rg4 $1 Rh7+ 6. Rh4 $8 {comme ci-dessus})
5. Kg4 $8 (5. Kg3 $2 Rh8 $3 {mais avec le RB en h2, Rg1!! gagnerait, voir 2...
Tg7?!}) 5... Kc5 (5... Rg7+ 6. Kf3 $8 Rf7+ 7. Ke3 $1 Re7+ 8. Kf4 $8 Rf7+ 9. Ke5
$8) (5... Rh8 6. Kf5 $1 Rf8+ 7. Ke6 $8 Kc5 8. Ra4 $1) 6. Rd2 $3 Rh8 (6... Rg7+
7. Kf5 $1) (6... Kc4 7. g3 $1) 7. g3 $3 {[#]} (7. Kf5 $2 Rf8+ $8 8. Ke6 Rg8 $8) 7...
Rg8+ 8. Kf4 $8 Rf8+ 9. Ke5 $8 Re8+ 10. Kf6 $8 Rg8 11. Rg2 $3 {[#]} (11. Rd3 $2 Kc4 $8
12. Ra3 Kd5 $8 $11) 11... Rf8+ 12. Kg7 $1 Ra8 13. g4 $1 $18 {et le pion avance
inexorablement}) 1... Rg3+ $1 {Le meilleur, car sans nécessité de découvrir
des "coups d'étude", dit Dvoretzky. Il a raison, à condition de continuer dans
le même esprit.} (1... Kc6 $6 2. Rg4 (2. Rxh4 Kd6 $1) 2... Rf7 $3 {[#](une
défense très difficile, mais le gain sur ...Te7? ne l'est pas moins)} (2... Re7
$2 {(sur ...Ta7? ou ...Td7? il y a en outre Tg6+! ; sur ...Th7? Txh4 ...Tg7
Td4!! ...Th7+ on suit l'itinéraire Rg4-f3-e3!-f4-e5!)} 3. Kxh4 $8 Kd7 (3...
Rh7+ 4. Kg5 $8) (3... Kd6 4. Rg6+ $3 {[#]} Kd7 5. g4 $1 Rh7+ {(...Re8 Tf6!)} 6. Kg5
$8 Ke7 7. Ra6 $1 Rg7+ 8. Kh5 $1 {(Tg6? ...Rf7!)} Rh7+ 9. Kg6 $8) 4. Kh5 $3 {[#]} (4.
Kg5 $2 Ke8 $8 5. Rf4 Rg7+ $8) 4... Re2 (4... Ke8 5. Rf4 $8 Rh7+ 6. Kg6 $8) 5.
Kg6 $1 Ke7 6. Kg7 $8 Ke6 7. Rg5 $3 Ra2 8. g4 $8 Rg2 9. Kh6 $8 (9. Rg6+ $2 Ke5
$8 10. Kh6 Kf4 $8 $11) 9... Rh2+ (9... Kf7 10. Rg7+ $8 Kf8 11. g5 $8 $18) 10.
Rh5 $8 ({mais non le tentant} 10. Kg7 $2 Rh4 $3 {[#]} 11. Kg6 Rh8 $3 12. Kg7 {(Ta5 ..
.Tg8+)} Rh4 $8 13. Rg6+ Ke5 $8 $11) 10... Rg2 11. g5 $8 Kf7 12. Rh1 $1 (12. Kh7
$2 Rg1 $1 $11) 12... Rg3 13. Rf1+ Kg8 14. Ra1 $1 Rb3 {(pour ...Tb8= mais...)} (
14... Kf7 15. Ra7+) 15. Ra8+ $8 Kf7 16. g6+ $8) 3. Kxh4 Kd7 $2 {(une faute
dont la réfutation est inhumaine ; ...Rd5? Tg6! -- coupure -- puis g4, est
plus simple)} (3... Kd6 $3 {[#](le juste milieu, dit Dvo : "the golden mean")} 4.
Kg5 (4. Re4 Kd5 $6 {(mieux ...Th7+!)} 5. Re2 Rf8 $3) (4. Kh5 Ke7 $8 5. Kh6 Kf8
$1) (4. Rg6+ Ke7 $8 {(la TN en e7 empêchait cela !)} 5. g4 Kf8 $1) 4... Rf8 $6
({plus simple} 4... Ke5 $1 5. Kg6 Rf6+ $1) 5. Kh6 Ke5 $8 6. Rg7 Kf4 $1 7. g3+
Kf3 $8 8. g4 Rh8+ $8 9. Kg5 Kg3 $1 $11) 4. Kg5 $8 (4. Re4 $2 Rh7+ $8) 4... Ke6
$1 (4... Rf8 $6 5. Kh6 $8 Ke6 {(...Re7 Te4+!)} 6. Rg7 $8 Kf6 7. Kh7 $8) (4...
Rg7+ $6 5. Kh5 $1 Rh7+ 6. Kg6 $8) (4... Ke8 $6 5. Re4+ $8 Kf8 6. Rf4 $8) 5.
Re4+ $8 {(ce que le Re5 empêchait)} Kd5 6. Re2 $8 Rf8 7. Ra2 $3 {[#](comme dans
Taimanov-Larsen, analyse du 58e, mais une rangée plus bas, ce qui complique la
tâche)} (7. g4 $2 Rg8+ $8 {repoussant le RB en g3}) 7... Rg8+ 8. Kf6 $8 {(mais
ici, Dvo s'avoue "incapable de démontrer le gain", épouvanté par les 63 coups
annoncés par le "monstre")} Kd6 9. Ra6+ $8 Kd7 10. Ra7+ $8 Kd6 11. Ra2 $3 {[#]
(retour, trait changé)} Kd7 (11... Kd5 12. Ra5+ $8 Kd6 13. Rg5 $8 Rf8+ 14. Kg7
$8) 12. Kf7 $8 Rg3 13. Rd2+ $1 Kc7 14. Kf6 $1 Rg8 15. Kf5 $1 Rf8+ 16. Ke4 Rg8
17. Kf3 Rf8+ 18. Ke2 Rg8 19. Kf2 $8 Rf8+ 20. Kg1 $8 Rg8 21. Rd3 $8 {
(progression à petits pas)} Kc6 (21... Ra8 22. Kf2 $8 Rf8+ 23. Ke3 $1 Rg8 24.
Kf3 $8 Rf8+ 25. Ke4 $8 Re8+ 26. Kf5 $1 Rf8+ 27. Ke6 Rg8 28. g3) 22. g3 $8 Kc5 (
22... Kb5 23. Kf2 $1 Kc5 24. Kg2 {idem}) 23. Kg2 $1 {Z} Kc6 (23... Kc4 24. Rd1
$1 Kc5 25. Kf3 $1 Rf8+ 26. Ke4 Re8+ 27. Kf5 Rf8+ 28. Ke6 Re8+ 29. Kf6 $8 Rf8+
30. Kg7 $8 Rf3 31. Rg1 $8) (23... Rg7 24. Kf3 $1) 24. Kf3 $1 Rf8+ 25. Ke4 $8
Rg8 26. Kf5 $8 Rf8+ 27. Ke6 $1 Rg8 28. Kf7 $1 Rg4 29. Kf6 $8 Rg8 30. Re3 $3 {[#]} (
30. Ra3 $2 Kd5 $8) 30... Kd6 31. Re6+ $8 Kd5 (31... Kd7 32. Re7+ $8 Kd6 33. Rg7
$8) 32. Re5+ $8 Kd6 33. Rg5 $8 Rf8+ 34. Kg7 $8 Ke7 35. Re5+ $1 Kd6 36. Ra5 $1
Re8 37. g4 $1 Re7+ 38. Kf6 Re6+ 39. Kf5 $8 Re1 40. g5 Ke7 41. Kg6 $1 $18) (1...
Kc5 $6 2. Rg4 Rf7 $8 {idem}) (1... Rg8 $2 2. Rg4 $8 Rh8 3. Rxh4 $8 Rg8 4. g3 $8
Kc6 5. Rd4 $3 Rh8+ 6. Kg4 Kc5 7. Rd1 Rg8+ 8. Kf4 $8 Rf8+ 9. Ke5 $8 Re8+ 10. Kf6
$8 Rg8 11. Rg1 $8) 2. Kh2 Rd3 $6 {Paraît risqué car la bonne place pour cette
Tour est g8.} (2... Rg8 $6 {(la bonne case, mais pas le meilleur moment)} 3.
Rxh4 Kc6 $6 (3... Kc5 $1 4. Rh5+ Kd6 $1) 4. Rd4 $1 (4. g4 Kd7 5. Kg3 Ke7 $11)
4... Kc5 $1 (4... Rh8+ $1 5. Kg3 Rg8+ 6. Rg4 Rf8 $1) 5. Rd2 Rh8+ $8 6. Kg1 Rg8
$8 7. Kf2 Rf8+ $1 8. Ke3 Re8+ $1 9. Kf4 Rf8+ $8 10. Ke5 {(ce serait perdu avec
la TN en f7)} Rg8 $1 11. Kf6 (11. Kf5 Rf8+ $8 12. Kg6 Rg8+ $8) 11... Kc4 $1 12.
Kf5 Rf8+ $1) (2... Rg7 $6 {(illogique)} 3. Rxh4 Kc5 $3 {[#]} (3... Kc6 $2 4. Rd4 $3
Kc5 5. Rd2 $8 Rh7+ 6. Kg1 $8 Rg7 {(...Th8 g3!!)} 7. Kf2 $8 Rf7+ 8. Ke3 $8 Re7+
9. Kf4 Rf7+ 10. Ke5 Rg7 11. Kf5 $8 Rf7+ 12. Kg6 $8) 4. g4 Kd6 $11) (2... Kc6 $1
{(le plus simple)} 3. Rxh4 Rg8 $3 {[#]} (3... Rd3 $1 {empêchant tout de même Td4,
est correct, mais plus casse-gueule}) 4. Rh6+ Kd7 $1 (4... Kd5 $6 5. Kh3 Ke5 $1
6. g4 Kf4 $8) 5. Kh3 Ke7 $1 $11) 3. Rxh4 Kc6 $1 {De nouveau le juste milieu.} (
3... Kc5 $6 {(laisse moins de choix)} 4. Rh3 (4. Rh6 Kd5 $8 5. g3 Ke5 $1 6. Kh3
Kf5 $8 7. Kh4 Rd4+ $8 8. Kh5 Rg4 $8 9. Rf6+ Kxf6 $8 10. Kxg4 Kg6 $8 $11) 4...
Rd6 $3 {[#](évite la coupure horizontale offensive)} (4... Rd8 $2 {(idem sur ...
Td5?)} 5. Rh6 $8 Kd5 6. Kh3 $1 Ke5 7. g4 $1) (4... Rd1 $2 5. Rh6 $8 Kd5 6. Kg3
$8 Ke5 7. Kg4 $8 Rg1 8. g3 $8) 5. Rh8 (5. g4 Rg6 $1 6. Kg3 Kd6 $1 7. Kf4 Ke7 $1
$11) (5. Re3 Rh6+ $1 6. Kg3 Kd6 $11) 5... Kd5 6. Re8 Rh6+ $1 {(il y a bien la
distance de sécurité)} 7. Kg3 Rg6+ $1 8. Kh3 Rh6+ $8 9. Kg4 Rg6+ $8) (3... Kc7
$6 {(idem)} 4. Rh3 (4. Re4 Kd6) 4... Rd6 $1 (4... Rd5 $1) (4... Rd8 $2 5. Rc3+
$1 Kb7 6. g4) (4... Rd4 $2 5. Re3 $3 Rh4+ 6. Kg3 $8 Rh8 7. Rd3 $8 {: il manque
le coup ...Rc5! qui réfute la coupure verticale offensive}) 5. Re3 (5. Rc3+ Kd7
$1) 5... Rh6+ $1 6. Kg3 Kd6 $1 {(mais non ...Rd7? car il manquera 12...Rd5)} (
6... Rh8 $2 7. Rd3 $8) (6... Rg6+ $1) 7. Kf4 Rf6+ $1 8. Kg5 Rf8 $8 9. g4 Rg8+
$8 10. Kf4 Rf8+ $8 11. Kg3 Rg8 $8 12. Re4 Kd5 $8 $11) (3... Rd8 $2 4. Rc4 Kb5
5. Rc3 $1 Kb4 6. Rh3 $3 Kc5 7. Rh6 $8 $18) 4. Re4 (4. Rh3 {(là-dessus, il y a
3 coups satisfaisants de la TN, alors qu'il y en avait 2 sur 3...Rc7?! et un
seul sur 3...Rc5?!)} Rd5 $1 (4... Rd8 $2 5. Rc3+ $8) (4... Rd2 $2 5. Re3 $8 Kd6
6. Kh3 $8 Ra2 7. g4 $1 Ra8 8. g5 $3 Ra4 9. g6 $1 Kd7 10. g7 $1 Ra8 11. Kh4 Rg8
12. Rg3 $8 Ke7 13. Kh5 $8 Kf7 14. Kh6 $8) (4... Rd6 $1 {(comme ci-dessus)} 5.
Re3 Kd7 $1 $11 {(ou Th6+!)}) (4... Rd4 $1 5. Re3 Rh4+ $3 {(...Rd6? Rh3! ou ...
Tg4? Td3 ...Tg8 g3)} 6. Kg3 Rh8 $8 7. Rd3 Kc5 $1 $11) 5. Re3 Kd6 $1 (5... Rh5+
$1) 6. Kh3 (6. g4 Rg5 $1 7. Kg3 Rg8 $8) 6... Rh5+ $1 7. Kg4 Rh8 $11) (4. Rh6+
Kd7 $1) 4... Kd5 $1 {Plusieurs coups annulent, mais la vigilance s'impose.} (
4... Rd8 $1 5. Re3 (5. g4 Rg8 6. Kg3 Kd5 $8) 5... Kc5 $8 (5... Rh8+ $2 6. Rh3
$8 Rg8 7. Rd3 $8) 6. g4 Rg8 $8 7. Kg3 Kd5 $1 (7... Kd6 $1) 8. Re7 Kd6 $8) (4...
Kd7 $1 5. g3 Rd6 $1 (5... Rd5 $1) (5... Rd1 $2 6. Re3 $8)) 5. Re8 Ra3 $1 6. g3
Ra7 $3 {[#]} (6... Kd6 $2 7. Kh3 $8 Kd7 8. Re4 Kd6 9. Kh4 $1 Ra8 10. g4 $8 $18) (6...
Ra1 $2 7. Kh3 $8 (7. g4 $2 Ra3 $8) 7... Kd6 8. g4 $1 $18) 7. g4 (7. Kh3 Rh7+ $8
) 7... Ra3 $3 {[#]Coupure horizontale défensive.} 8. Kg2 Kd6 9. Kf2 Kd7 10. Re4
Rb3 11. g5 Rb5 $1 12. Rg4 Ke7 $1 13. Kg3 (13. g6 Kf8) 13... Kf7 14. g6+ Kg7 15.
Kh4 Rb6 16. Kh5 Rb5+ 17. Rg5 Rb1 1/2-1/2
[Event "W Ch"]
[Site "Moscow"]
[Date "1960.03.15"]
[Round "1"]
[White "Tal, M."]
[Black "Botvinnik, M."]
[Result "1-0"]
[ECO "C18"]
[PlyCount "63"]
[EventDate "1960.03.15"]
[EventType "match"]
[EventRounds "21"]
[EventCountry "URS"]
[SourceDate "2010.01.01"]
1. e4 e6 2. d4 d5 3. Nc3 Bb4 4. e5 c5 5. a3 Bxc3+ (5... Ba5 6. b4 cxd4 7. Qg4
Ne7 (7... Kf8 8. bxa5 dxc3 9. Nf3 Ne7 10. Bd3 Nd7 {Unzicker,W-Botvinnik,M/
Amsterdam 1954}) 8. bxa5 dxc3 9. Qxg7 Rg8 10. Qxh7 Nbc6 (10... Nd7 11. Nf3 Nf8
12. Qd3 Qxa5 {Smyslov,V-Botvinnik,M/Moscow 1954}) 11. Nf3 {Fischer,R-Tal,M /
Leipzig 1960}) 6. bxc3 Qc7 (6... Ne7 7. Qg4 cxd4 8. Qxg7 Rg8 9. Qxh7 Qa5 10.
Rb1 {Alexander,C-Botvinnik,M/Soviet Union 1946}) 7. Qg4 (7. Nf3) 7... f5 {Plus
courante est l'immédiate sortie du Cavalier.} (7... Ne7 8. Qxg7 Rg8 9. Qxh7
cxd4 10. Ne2 (10. Kd1 Nbc6 11. Nf3 Nxe5 12. Bg5 $4 Nxf3 $1 13. Bxe7 {(Fb5+ ...
Fd7!)} Qxc3 14. Qxg8+ Kxe7 $19) 10... Nbc6 11. f4 Bd7 12. Qd3 dxc3 13. Qxc3 (
13. Rb1 Nf5 14. g4 Rxg4 15. Bh3 Rg6) 13... Nf5 14. Rb1 Rc8 (14... d4 15. Qc4
Qa5+ 16. Bd2 Qxa3 17. Rxb7 {(Portisch,L-Uhlmann,W/Monte Carlo 5/208 1968)} Ne3
$1 {(recommandé à l'époque, au lieu de ...Da1+ joué)} 18. Qd3 Qa1+ $2 {(...
Cxg2+)} 19. Kf2 Ng4+ 20. Kg1 Ngxe5 {(donné à tort comme favorable aux Noirs)}
21. fxe5 Nxe5 22. Qh7 O-O-O 23. Rxd7 Kxd7 24. Qe4 $18) 15. Bd2 a6 (15... d4 16.
Qd3 Nce7 {[/\ Bc6]} 17. Nxd4 Nxd4 18. Qxd4 {Karpov,A-Agdestein,S/Oslo 37/327
1984}) 16. g3 b5 17. Bh3 Qb6 18. Qd3 (18. Bxf5 d4 19. Qd3 exf5 $13) 18... Nce7
19. g4 Nh4 20. Rf1 Rc4 21. Rb4 Rh8 22. Ng3 Nc6 23. Rb2 Qd4 $1 $11 {Tal,M (2630)
-Farago,I (2475)/Wijk aan Zee 45/(340) 1988}) (7... f6 8. Bb5+ Nc6 9. Nf3 Qf7)
8. Qg3 Ne7 (8... cxd4 9. cxd4 Ne7 10. Bd2 O-O {Reshevsky,S-Botvinnik,M/Den
Haag/Moscow 1948}) 9. Qxg7 (9. Bd2 O-O 10. Bd3 b6 11. Nh3 Ba6 {Smyslov,
V-Botvinnik,M/Moscow 1957}) 9... Rg8 10. Qxh7 cxd4 11. Kd1 $1 {[#]Suggéré dès
1948 par Euwe. Tal considérait lui-même ce coup, paraît-il, comme douteux.
Mais quand on le découvre à l'âge de 14 ans, il y a de quoi être fasciné,
surtout quand on en voit le résultat !} (11. Ne2 {(le coup principal quand 7...
f5 n'a pas été joué, mais ici très rare)} Nbc6 12. f4 (12. Qh5+ Ng6 13. Bg5 {
(f4)} Qxe5 {(...d3)} 14. f4 Qg7 15. h4 {Anand,V (2753)-Hansen,C (2610)/
Middelfart 2003}) (12. h4 Nxe5 13. cxd4 Nf7 14. h5 Qxc2 $6 15. Rh3) 12... Bd7
13. Qh3 {(la liaison h7-d3 est rompue)} (13. Qh5+ Rg6) 13... dxc3 14. Qxc3
O-O-O 15. g3 Be8 {Byrne,R-Botvinnik,M/Monte Carlo 1968}) (11. Qh5+ Kd8 12. Ne2
dxc3 13. Bg5) 11... Bd7 {Considéré par Tal comme un renforcement sur le ...
Cbc6 de Petrossian. Bien sûr, la Dame ne peut sérieusement prendre aucun pion,
c'est l'idée principale du coup.} (11... Nbc6 12. Nf3 Nxe5 $6 (12... dxc3 13.
Rb1 a6 {(...Fd7 Fg5!)} 14. h4 b5) 13. Bg5 $1 {[#](serait impossible avec le Pf5
en f7)} (13. Bb5+ $2 Bd7 $8 14. Bf4 $2 Qxc3 $8) (13. Bf4 $2 Qxc3 $8) 13... N5g6
(13... Nxf3 $4 14. Bb5+ $1 Bd7 15. Qxe7#) 14. Bxe7 (14. Bf6 $1 Bd7 {(...Tf8
Fg7 ...Tf7 Cg5)} 15. Ne5 $1 O-O-O 16. Nxg6 Nxg6 17. Bxd8 Qxd8 18. cxd4) 14...
Nxe7 15. cxd4 Bd7 16. Bd3 {Gligoric,S-Petrosian,T/Bled/Zagreb/Belgrade 1959}) (
11... Qxe5 $2 12. Nf3 Qf6 13. Qh5+ Ng6 14. cxd4) (11... Qxc3 $2 12. Rb1 d3 (
12... Nbc6 13. Nf3) 13. Bxd3 Nbc6 14. Nf3) (11... dxc3 12. Nf3 Nbc6 13. Rb1 a6
(13... Bd7 $2 14. Bg5 $1) (13... Nxe5 $4 14. Bf4) 14. h4) 12. Qh5+ {Le pion f5
force un détour.} (12. Nf3 Ba4 $1 13. Rb1 (13. Bd3 $2 Qxc3) 13... Qxc3 (13...
Nbc6) 14. Ne1 Qc7 (14... Nbc6 15. Rxb7) 15. h4 (15. Rb4 Bd7 16. Nf3 Nbc6 17.
Bg5) 15... Nbc6 16. Bg5 O-O-O $11 {Ernst,T (2400)-Akesson,J (2275)/Sverige (ch)
74/312 1998}) (12. Ne2 Ba4 (12... dxc3 13. Qh5+ Kd8) 13. Qh4 (13. Nf4 Na6 $1)
13... Nd7 (13... Rg4 14. Qh5+ Kd7 15. f3) 14. Qxd4 (14. Rb1) 14... Bb5 15. Nf4
Bxf1 16. Rxf1 Nc5 17. Be3 b6) (12. Rb1 Ba4 (12... Nbc6) 13. Rb4 b5 14. Bxb5+
Bxb5 15. Rxb5 d3 16. Qh5+ Ng6 17. Bd2 d4 $1) (12. cxd4 Qc3 13. Rb1 Ba4 14. Qh5+
Ng6 15. Qe2 Qxd4+ 16. Qd2 Qxd2+ 17. Bxd2 Nxe5 18. Rxb7 Nbd7 19. Rb4) 12... Ng6
(12... Kd8 {(sera joué au match-revanche)} 13. Nf3 (13. Ne2 dxc3 14. f4 {(Df3)}
Qc5 $1 {(Euwe)}) (13. Bg5 Qxc3 14. Ra2 Nbc6) 13... Qxc3 (13... Ba4) 14. Ra2 $1
Nbc6 (14... Ba4 $2 15. Bd2) 15. Rb2 Kc7 16. Rb5 a6 (16... Rh8 17. Qxh8 {(Dg5)}
Rxh8 18. Bb2 Qxf3+ 19. gxf3 Ng6 {(...Th4!)} 20. h4 $1 Ngxe5 21. h5 {Tal,
M-Botvinnik,M (12) /Wch-Moscow/1961}) (16... Qa1 17. Qh6 d3) 17. Bb2 axb5 18.
Bxc3 dxc3 19. Bxb5 Rxa3 20. Ke2 Rxg2 21. Rb1 (21. Qf7 Rg4) 21... Ra2 22. Kf1
Rg4 23. Bd3 Nb4 (23... Rb2 24. Rc1 Nb4 25. Qh6 $16 {Nakamura,H (2520)-Berg,E
(2527)/Bermuda 2003}) 24. Ne1 Rb2 25. Ra1 Nec6 26. h3 Rg8 27. Qh7 Re8 {
(menace ...Cxd3 cxd3 ...b5)} 28. Bb5 Re7 $11) 13. Ne2 (13. Bg5 Ba4 $1 14. Rb1 (
14. Ra2 Nc6 $132 {(Ragozin)} 15. Nf3 dxc3) 14... Qxc3 15. Bb5+ Bxb5 16. Rxb5 d3
17. Qh7 $1) (13. cxd4 Qc3 14. Rb1 Ba4 15. Qe2 {déjà vu}) (13. Rb1 Nc6 (13...
Ba4 14. Rb4) 14. Nf3) 13... d3 $1 {Joué après 37 mn.} (13... Nc6 14. cxd4 Rc8 (
14... O-O-O 15. Qf3) 15. Ra2 {MT}) (13... dxc3 14. Nf4 $1 Kf7 15. Bd3 {("avec
de désagréables menaces" MT)} (15. Qh7+ {Vukovic} Rg7 16. Qh6 Qxe5 {(...Cxf4)}
17. Nh5 Nc6 18. Qxg7+ Qxg7 19. Nxg7 Kxg7 20. Bg5) (15. Rb1) 15... Qxe5 $8 (
15... Nc6 $2 16. Bxf5 $3 exf5 {(...Ccxe5 Fxe6+! idem)} 17. e6+ $1 Bxe6 18. Qh7+
$8 Rg7 19. Qxg7+ $1 {MT} Kxg7 20. Nxe6+ Kf7 21. Nxc7 Rc8 22. Nb5 $18) 16. g4
Nc6 $8 (16... Qh8 $2 17. Nxg6 Qxh5 18. gxh5) 17. gxf5 exf5 18. Rb1 b6 19. Rb5
Nce7 20. Re1 Rh8 (20... Qd6 21. Rxe7+ Kxe7 22. Qh7+ Kf8 23. Rxd5) 21. Qg5 (21.
Rxe5 Rxh5 22. Rxe7+ Nxe7 23. Nxh5 Rh8 24. Nf4 Bxb5 25. Bxb5 Rxh2) 21... Qd6 22.
Nxg6 Nxg6 $8 23. Bxf5 Rae8 {semble tenir}) (13... Ba4 14. Nf4 Qxc3 $2 (14...
Qf7 15. Nxg6 Rxg6 16. Rb1) 15. Ra2 $3 {[#](le seul coup méchant !)} (15. Bd3 $2
Qxa1 $2 (15... Nd7 $1 16. Nxg6 $4 Qxd3+) 16. Nxg6 Nc6 17. Nf4+ $1 {MT} (17.
Ne7+ Kd7 $1 18. Nxg8 Rxg8 $132 {était la première idée de MT}) 17... Kd7 18.
Qf7+) 15... Kf7 16. Bd3 $1 Na6 17. Bxf5 exf5 18. e6+ $1 (18. Qh7+ $1 Rg7 19.
e6+ $8) 18... Ke8 19. Nxg6 d3 20. Nf4+ Kd8 21. e7+ $3 {[#]} Kc8 22. Qxf5+ Kb8 23.
Nxd3 $18) (13... Qxe5 $2 14. cxd4) 14. cxd3 $8 Ba4+ $6 {La réplique la plus
naturelle, mais non la seule.} (14... Nc6 {("aurait posé plus de problèmes aux
Blancs" MT)} 15. d4 O-O-O 16. Qf3 (16. Qh3 $1 {est meilleur, pour qu'un
Cavalier e5 ne gagne pas de temps sur la Dame}) 16... Qa5 {avec la curieuse
ligne, non indiquée par Tal mais parfaitement dans son esprit :} 17. Bf4 (17.
Ke1) 17... Ncxe5 $3 {[#](on prend le pion qui vient d'être surprotégé)} 18. Bxe5
Nxe5 19. dxe5 d4 $1 20. Nxd4 $2 (20. Qd3 $1 Bb5 21. c4 $8 Ba4+ 22. Kc1 Qe1+ 23.
Kb2 Qxf2 24. Qf3 Qh4 25. g3 Qh8 26. Rg1 Bc6 27. Qf2 Qxe5) (20. cxd4 $2 Ba4+ 21.
Kc1 Qe1+ $1 {et mat en 2}) 20... Ba4+ 21. Ke2 (21. Kc1 Rxd4 $1 22. cxd4 Qe1+)
21... Rg4 $3 $19 {[#]}) (14... d4 $1 {(le plus prometteur serait-il ce sacrifice en
écho-caméléon ?)} 15. cxd4 Nc6 16. Qg5 (16. Bd2 O-O-O 17. h4 {(Tc1 ...Db6)} Kb8
18. Qh6 {(pour rapatrier la DB ; le même coup suivrait sur Df3)} Nxd4 $1 19.
Nxd4 Ba4+ 20. Ke1 Rxd4 21. Rc1 Bc6 {(...Dxe5+ De3)} 22. h5 Nxe5 23. Rh3 Ka8)
16... Qb6 17. Ke1 (17. h4 Nxd4 18. Nxd4 Qxd4 19. Rb1 Qxf2) 17... Rc8 18. Be3
Nce7 19. h4 Nd5 $44) 15. Ke1 Qxe5 $6 {Donne du grain à moudre au "sorcier de
Riga".} (15... Nc6 {(le commentaire de Tal au coup précédent ne serait-il pas
encore valable ?)} 16. d4 (16. f4 O-O-O {(ou ...d4)} 17. Bd2 {MT} Na5) 16...
O-O-O 17. Bg5 {(Pachman)} (17. f4 $2 Na5 18. Qf3 Bc2 $1 {(Boleslavsky)}) (17.
h4 $2 Ngxe5 $1 18. dxe5 d4 $3 {[#]dans un style déjà vu}) (17. Qh6 Kb8 18. Qd2 Na5
) (17. Qh3 Rdf8) 17... Qb6 $1 (17... Rd7 18. Qh3) (17... Rdf8) 18. Rc1 (18.
Bxd8 Qb2 19. Rc1 $4 Nf4) 18... Qb2 19. h4 Na5 20. Qf3 Nb3 21. Qd3 Nxc1 22. Bxc1
Qb3 $44) (15... Bb5 $6 16. Bd2 $1 (16. Bg5 Bxd3 17. Kd2 Qf7 $3 {[#]oublié par MT})
16... Bxd3 17. Nd4 $1 Bxf1 18. Kxf1 Qf7 19. Nb5 Kd7 20. Qe2 $16) (15... Nd7 $6
16. d4 O-O-O 17. Qh6 (17. Bg5 {(Pachman)} Rdf8 18. f4 Nh8 19. h4 Nf7) 17... Bb5
18. Qd2 $16) (15... d4 16. cxd4 Nc6 17. Bd2 O-O-O (17... Nxd4 18. Nxd4 Qxe5+
19. Qe2 Qxd4 20. Qxe6+ Ne7) 18. Rc1 Kb8 19. Qh6 Qe7 20. Bg5 Qxa3 21. Bxd8 Rxd8
22. Qd2 (22. Qxg6 Qb4+) 22... Nb4 23. Rc3 Qa1+ 24. Qc1 Qa2 25. f3 Ne7 26. Qd2
Qb1+ 27. Kf2 Ned5 28. h4 $16) 16. Bg5 $1 {[#]Joué après 18 mn. "Le problème
essentiel pour les Blancs est de confiner le Roi noir au centre. Et la
disparition du pion e5 créera des menaces sur cette colonne." (MT). Ajoutons
que les Noirs ayant aussi sacrifié un pion pour inquiéter le Roi blanc, les
transpositions en finale sont plutôt favorables aux Blancs.} (16. d4 Qh8 17.
Qxh8 Rxh8 18. Bg5 $16) (16. h4 Nd7 17. Bg5) 16... Nc6 (16... f4 17. d4 $1 Qf5 (
17... Qe4 18. Qh7) 18. Nxf4 {MT} Qc2 19. Bd3 $18) (16... d4 17. cxd4 Qa5+ 18.
Bd2 $8 $16) (16... Qh8 17. Qxh8 Rxh8 18. h4) (16... Nd7 17. d4 Qg7 18. h4) 17.
d4 Qc7 (17... Qe4 $6 18. Rc1 $1 $16 {MT} Qg4 19. Qh6) (17... Qh8 $6 18. Nf4 $1
$16 {MT} Qxh5 19. Nxh5) 18. h4 $1 $16 {Les Blancs ont un pion de plus, leur
dernière réserve entre en jeu, leur Roi déroqué est en parfaite sécurité, ce
qui n'est pas le cas de son vis-à-vis. J'appelle cela un avantage décisif,
même si je me contenterai diplomatiquement d'un simple "+/-" !} (18. Nf4 $2
Nxd4 $1 19. Rc1 Qe5+) 18... e5 {Menace double prise en d4.} (18... Nce7 19.
Bxe7 (19. Rh3 $1 Rh8 20. Qf3 O-O-O 21. h5 $18) (19. Qf3 $1) 19... Qxe7 20. Qg5
$1 {MT} (20. Nf4 Qc7)) 19. Rh3 $1 (19. Rb1 $1 exd4 20. Rh3 $1) 19... Qf7 (19...
e4 20. g4 $1 {[#]} fxg4 (20... Qf7 21. gxf5 Qxf5 22. Re3) 21. Re3 Qf7 22. c4) (19...
f4 $2 20. dxe5 $1 (20. Qg4 {MT} Qf7 21. c4 $1) 20... Qxe5 (20... Ncxe5 21. Nxf4
) 21. Kd2) (19... exd4 $2 20. Nxd4 Nxd4 21. cxd4 $18) 20. dxe5 (20. Rb1) 20...
Ncxe5 (20... Rh8 21. e6 $1 (21. Qf3 $1) 21... Qxe6 (21... Rxh5 22. exf7+ Kxf7
23. Ng3 {Euwe}) 22. Re3 Rxh5 23. Rxe6+ Kf7 24. Rxg6 $1 {MT} Kxg6 25. Nf4+) (
20... Ngxe5 21. Nf4) 21. Re3 $1 Kd7 (21... Rh8 $2 22. Rxe5+ Kd7 23. Re7+ $1
Qxe7 24. Qxg6 $18 {MT}) 22. Rb1 (22. Nf4) 22... b6 (22... Bc6 {(menace ...Th8)}
23. Nf4 $1 (23. Nd4 f4 24. Rxe5 $1 Nxe5 25. Qxf7+ Nxf7 26. Bxf4 Rae8+ 27. Kd2
$16 {MT}) 23... Rae8 24. Qd1 $1 (24. Nxg6 Nxg6 25. Rb4) (24. Rb4 $1 Rh8 25. Qd1
) 24... Ng4 25. Rxe8 Rxe8+ 26. Be2 Nxf4 27. Bxf4 Qf6 {(Euwe)} 28. Qd3 Kc8 29.
g3) 23. Nf4 Rae8 (23... Rh8 24. Qe2 $1 (24. Nxg6 $1 Nxg6 25. Qe2 {MT} f4 {(...
Txh4? Da6!)} 26. Qg4+ Kc7 {(...Rd6 Te7!!)} 27. Bxf4+ $1 Nxf4 28. Rb4) 24...
Nxf4 25. Qa6 $3 {[#]} Bc6 26. Bxf4 Ng6 27. Bb5 $18) (23... Nxf4 24. Qxf7+ Nxf7 25.
Re7+) 24. Rb4 $1 $16 {La seconde Tour apprécie aussi les rangées.} (24. Qe2 $1
Nc4 25. Nxd5 $1 Nxe3 26. Nxe3 Qg7 27. Rc1 Re4 (27... f4 28. Qa6) 28. g3) 24...
Bc6 25. Qd1 $1 {Retour à la maison.} Nxf4 (25... Ng4 26. Rxe8 (26. Re2 {MT})
26... Rxe8+ 27. Be2 {MT} Nxf4 28. Rxf4 Qe6 29. Kf1 (29. Qd3) 29... Nh2+ 30. Kg1
Qxe2 31. Qxe2 Rxe2 32. Kxh2 $18) 26. Rxf4 Ng6 27. Rd4 Rxe3+ (27... f4 28. Qg4+
{MT} Kc7 29. Bxf4+ Kb7 30. Bg5) 28. fxe3 (28. Bxe3 $6 f4) 28... Kc7 29. c4 $1 {[#]
Tout craque.} dxc4 (29... Ne7 30. cxd5 Bxd5 (30... Nxd5 31. Bc4 {MT} Kd6 32.
Bf4+ Kc5 33. Qc2 $18) 31. Bxe7 Qxe7 32. Rxd5 $1 (32. Qc1+ {MT} Bc6 33. Bb5 Qc5
$1) 32... Qxe3+ (32... Qxh4+ 33. Kd2) 33. Qe2 Qg3+ 34. Kd2) 30. Bxc4 Qg7 31.
Bxg8 Qxg8 32. h5 1-0
[Event "W Ch"]
[Site "Moscow"]
[Date "1960.03.26"]
[Round "6"]
[White "Botvinnik, M."]
[Black "Tal, M."]
[Result "0-1"]
[ECO "E69"]
[PlyCount "92"]
[EventDate "1960.03.15"]
[EventType "match"]
[EventRounds "21"]
[EventCountry "URS"]
[SourceDate "2010.01.01"]
1. c4 Nf6 2. Nf3 g6 3. g3 Bg7 4. Bg2 O-O 5. d4 d6 6. Nc3 Nbd7 (6... c5) 7. O-O
e5 8. e4 c6 9. h3 (9. Be3 Ng4 10. Bg5 Qb6 11. h3 exd4 12. Na4 Qa6 13. hxg4 b5
14. Nxd4 bxa4 15. Nxc6 Qxc6 16. e5 Qxc4 17. Bxa8 Nxe5 $11) 9... Qb6 10. d5 cxd5
11. cxd5 Nc5 12. Ne1 (12. Re1 Bd7 (12... a5 13. Be3 Nfd7 14. Qc2 a4 15. Bf1 f5
16. exf5 gxf5 17. Ng5 e4 18. Ne6 $16 {Sargsyan,S (2453)-Fier,A (2583)/
Tsaghkadzor 2017}) 13. Bf1 a5 14. Nd2 Ne8 15. Nc4 Qd8 16. a4 f5 17. exf5 gxf5
18. f4 e4 19. Be3 b6 {Reshevsky,S-Evans,L/USA 1963}) (12. Nd2 Bd7 13. Qe2 Rfc8
14. Rd1 a5 {Laznicka,V (2668)-Bortnyk,O (2565)/Gjakova 2016}) (12. Qe2 Bd7 13.
Be3 Rfc8 14. Rfc1 {Hort,V (2545)-Volke,K (2425)/Deutschland (ch) 52/594 1991})
12... Bd7 (12... a5 13. Nd3 Nxd3 14. Qxd3 Qd8 15. Bg5 h6 16. Be3 b6 17. Qd2 Kh7
18. Rab1 {Petrosian,T-Shianovsky,V/Kiev 1957}) (12... Nfd7 13. Rb1 a5 14. Be3
f5 15. exf5 gxf5 16. Nd3 a4 17. a3 Qa5 {Kotov,A-Polugaevsky,L/Riga 1958/URS-ch}
) 13. Nd3 Nxd3 14. Qxd3 Rfc8 (14... Nh5 15. Be3 Qd8 16. Qe2 {MT} Qe8 $1 17. Kh2
f5 $1) (14... Ne8 15. Be3 Qd8 16. Rac1 f5 17. exf5 gxf5 18. f4 {MT} e4 19. Qd2)
15. Rb1 (15. Qe2) 15... Nh5 (15... a5 16. Be3 Qb4) 16. Be3 Qb4 17. Qe2 Rc4 (
17... f5 $6 18. exf5 Bxf5 19. Rbc1 Nf6 20. Nb5) (17... a6) 18. Rfc1 (18. a3 Qb3
19. Rfc1) 18... Rac8 19. Kh2 $6 (19. Bf1 R4c7 (19... Nf6 20. g4) 20. a3 Qb3 21.
Bxa7) 19... f5 $1 20. exf5 Bxf5 21. Ra1 (21. a3 Qb3 22. Ne4 (22. Ra1 Nf6) 22...
Bxe4 (22... Rc2 $2 23. Rxc2 Rxc2 24. Qd1 {MT} Nf4 25. gxf4 exf4 26. Rc1 $1) 23.
Bxe4 Nf6 $11) 21... Nf4 $3 {[#]Le parfait sacrifice spéculatif "à la Tal".
Mathématiquement incorrect, mais si puissant ! D'où l'appréciation "!!". Après
tout, comme il le dit lui-même, "les Blancs se voient contraints d'examiner
une multitude de variantes extrêmement violentes" !} (21... Nf6 22. g4 Bd7 $11)
22. gxf4 exf4 23. Bd2 $2 (23. a3 $1 Qb3 24. Bxa7 Be5 {(menace ...f3+)} (24...
Ra8 25. Nb5 $1) (24... b6 25. a4 $1) 25. f3 $3 {(Rg1? ...b6! a4 ...T8c7!)} (25.
Bf3 $2 b6 {(...Ta8!)} 26. Qd1 {(a4!)} Qxb2 27. Ra2 Rxc3 28. Rxb2 Rxc1 29. Qe2 {
(Dd2 ...Fe4 MT)} Bc2 $3 {[#](un coup incroyable, mais MT se sauve tout de même --
avec Tour contre Dame -- par ...T8c3! Txb6! ...Fd3!!)} 30. Qb5 Bd1 $3 {(le
même coup aurait gagné sur 30 Fxb6?)} 31. Kg2 Bxf3+ 32. Kxf3 R1c3+ 33. Kg4 $8
Bf6 $3 34. f3 h5+ $8 35. Kxf4 Be5+ $1 {(ou ...Fh4!)} 36. Kg5 $8 Rxf3 37. Rg2 {
(Te2 ...Tf5+! Rh4=)} Kh7 $8 38. Qd7+ $8 Bg7 $8 39. Bxb6 $8 Rcf8 40. Rf2 $1 Rxf2
$8 41. Bxf2 Rxf2 42. a4 Rf5+ 43. Kh4 Rf3 44. Kg5 $11) 25... b6 26. a4 $3 {[#](non
mentionné par MT)} (26. Qd1 $2 Qxb2 $8 27. Ra2 Rxc3 28. Rxb2 Rxc1 29. Qd2 Bxb2
{MT} 30. Qxb2 Rb1 $11) (26. Qf2 $2 Bd4 {MT}) 26... Bxc3 (26... Rb4 27. Nd1 $1
Rxc1 28. Rxc1 Qxa4 29. Rc7) (26... Qb4 27. a5) 27. Rxc3 Rxc3 28. bxc3 Ra8 29.
Qe7 $3 (29. a5 $2 Rxa7 30. Qe8+ Kg7 31. a6 {(Db8 ...Tf7)} Qxc3 32. Qb8 Qxa1 33.
Qxa7+ Kh6 $11) 29... Qxc3 30. Rg1 $18) (23. Bxa7 $2 Qa5 $1) 23... Qxb2 $2 (
23... Be5 $1 24. f3 $8 (24. Bf3 $2 Qxb2 25. Nd1 Qa3 26. Rxc4 Rxc4 27. Qxc4 $2
Qxf3 {MT}) (24. Kg1 $2 Qxb2 25. Rab1 Bxb1 26. Rxb1 Qc2 27. Rc1 {(Fe4 ...Txe4)}
Qf5 28. Qf3 Qh5 $19 {MT}) 24... Qxb2 $8 25. Nd1 $1 Qd4 (25... Qxa1 26. Rxa1
Bxa1 27. Qe7 Be5 28. Qxb7 $11) 26. Rxc4 Rxc4 27. Rc1 Rxc1 28. Bxc1 Qxd5 29. Bf1
$11 {MT}) 24. Rab1 $1 (24. Nd1 $2 Qe5 $1 25. Qf3 (25. Qxe5 $2 Bxe5 {MT} 26.
Rxc4 Rxc4 27. Rc1 f3+) 25... Be4 $1 26. Qxe4 Qxe4 27. Bxe4 Bxa1 28. Rxa1 Rxe4
$17) 24... f3 $6 {"Tous les espoirs des Noirs résidaient en ce coup" (MT).} (
24... Bxb1 25. Rxb1 Qc2 26. Be4 (26. Nb5 Be5 27. Nxd6 Bxd6 28. Qe6+ Kg7 $8 29.
Rxb7+ $1 R8c7 30. Rxc7+ Bxc7 31. d6 $16) 26... f3 $8 (26... Rxe4 $2 27. Qxe4
Qxd2 28. Qe6+) 27. Qe1 Qxd2 $1 28. Qxd2 Bxc3 29. Qe3 Re8 $1 30. Qxf3 Rexe4 31.
Rxb7 $16) 25. Rxb2 $4 {Et ils seront comblés ! "Avec une pièce de plus, il est
toujours agréable d'échanger les Dames !" (MT).} (25. Bxf3 $8 Bxb1 26. Rxb1 Qc2
27. Rc1 $1 (27. Be4 $1 {Flohr} Rxe4 28. Nxe4 $8 Qxb1 {(...Fe5+ Rg2 et Cxd6
arrive tout de même)} 29. Nxd6 Rf8 30. Qe6+ Kh8 31. Nf7+ Rxf7 32. Qxf7 Qf5 33.
Qxf5 gxf5 34. Kg3 Kg8 35. Be3 {(pour Rf4)} Be5+ 36. Kh4 Bf6+ 37. Kh5 $18) 27...
Qf5 (27... Qb2 28. Bg4 $1 Be5+ 29. Kg2 $8) 28. Bg4 $1 Qe5+ 29. Qxe5 Bxe5+ 30.
f4 $8 Rxf4 (30... Rxc3 31. Bxc8) 31. Bxc8 Rf2+ 32. Kh1 Rxd2 33. Ne4 $18) 25...
fxe2 $19 26. Rb3 Rd4 $3 {[#]Le coup oublié !} ({Ou de même} 26... Be5+ 27. Kg1 (
27. f4 Rxc3 $1 28. Rbxc3 {(Tcxc3 ...Fxf4+)} Rxc3 $8 29. Rxc3 Bxf4+ $3) 27...
Rd4 $8 28. Be1 {: texte}) 27. Be1 (27. Nxe2 Rxd2 $8 28. Rxc8+ Bxc8 $19) (27.
Be3 Rxc3 $1 (27... Be5+ $1) 28. Rbxc3 Rd1 $1 29. Bd2 Rxd2 30. Re3 Rd1 $19)
27... Be5+ $1 (27... Bh6 28. Nxe2 Rxc1 $1) 28. Kg1 Bf4 $1 (28... Rxc3 $1 29.
Rbxc3 Rd1 $8 30. Rc4 Bf4 $1 $19) 29. Nxe2 (29. Ra1 Rxc3 $8 30. Rxc3 Rd1 $8)
29... Rxc1 30. Nxd4 (30. Nxc1 Rd1) 30... Rxe1+ 31. Bf1 Be4 32. Ne2 (32. Rxb7
Bd3 {MT}) 32... Be5 33. f4 Bf6 34. Rxb7 (34. Kf2 Bh4+ 35. Ng3 Ra1) 34... Bxd5
35. Rc7 (35. Rxa7 Rxe2 36. Bxe2 Bd4+) 35... Bxa2 36. Rxa7 Bc4 37. Ra8+ Kf7 (
37... Kg7 38. Re8 (38. Ra7+ Kh6 {MT}) 38... Bd4+ (38... d5 {MT}) 39. Nxd4 Rxe8
$19) 38. Ra7+ Ke6 39. Ra3 d5 40. Kf2 Bh4+ 41. Kg2 Kd6 42. Ng3 Bxg3 43. Bxc4
dxc4 44. Kxg3 Kd5 (44... Re7 {MT}) 45. Ra7 c3 46. Rc7 Kd4 (46... Kd4 47. Rd7+
Ke3 48. Rc7 Kd2) 0-1
[Event "2#"]
[Site "?"]
[Date "1931.??.??"]
[Round "?"]
[White "Cristoffanini, G."]
[Black "1842.44"]
[Result "1-0"]
[SetUp "1"]
[FEN "2b1R3/2Pp1P2/1p4P1/1p1kN2Q/rr1N2P1/Bp6/1K6/3R4 w - - 0 1"]
[PlyCount "1"]
[EventDate "1931.??.??"]
[SourceDate "2010.01.01"]
1. -- 1-0
[Event "2#"]
[Site "?"]
[Date "1931.??.??"]
[Round "?"]
[White "Cristoffanini, G."]
[Black "1785.24"]
[Result "1-0"]
[SetUp "1"]
[FEN "bB1R2n1/8/1p1N1p2/4k3/2P3BK/2p1N1Pp/1r6/b2rQ3 w - - 0 1"]
[PlyCount "1"]
[EventDate "1931.??.??"]
[SourceDate "2010.01.01"]
1. -- 1-0
[Event "2#"]
[Site "?"]
[Date "1996.??.??"]
[Round "?"]
[White "Pilchenko, V."]
[Black "4755.35"]
[Result "1-0"]
[SetUp "1"]
[FEN "6N1/b1p4p/KQ6/pp1Rr3/q2pkP2/4N2n/2P1BrP1/2B5 w - - 0 1"]
[PlyCount "1"]
[EventDate "1996.??.??"]
[SourceDate "2010.01.01"]
1. -- 1-0
[Event "2#"]
[Site "?"]
[Date "1958.??.??"]
[Round "?"]
[White "Hegermann, Alb"]
[Black "1185.25"]
[Result "1-0"]
[SetUp "1"]
[FEN "2Q5/8/1N1pR1pK/Pp5p/1pNk4/3n4/1P6/1BB2bb1 w - - 0 1"]
[PlyCount "1"]
[EventDate "1958.??.??"]
[SourceDate "2010.01.01"]
1. -- 1-0
[Event "2#"]
[Site "?"]
[Date "1992.??.??"]
[Round "?"]
[White "Ahues, H."]
[Black "1588.03"]
[Result "1-0"]
[SetUp "1"]
[FEN "3n2R1/7K/4Np2/5kN1/1n2bpp1/1Q6/4r1B1/B1b2R2 w - - 0 1"]
[PlyCount "1"]
[EventDate "1992.??.??"]
[SourceDate "2010.01.01"]
1. -- 1-0
[Event "2#"]
[Site "?"]
[Date "1949.??.??"]
[Round "?"]
[White "Ahues, H."]
[Black "1748.24"]
[Result "1-0"]
[SetUp "1"]
[FEN "8/2pbKp2/1p6/1r2k3/1r1NP2R/2P3p1/1N1B1n1n/Q7 w - - 0 1"]
[PlyCount "1"]
[EventDate "1949.??.??"]
[SourceDate "2010.01.01"]
1. -- 1-0
[Event "2#"]
[Site "?"]
[Date "1948.??.??"]
[Round "?"]
[White "Van Dijk, J."]
[Black "1452.53"]
[Result "1-0"]
[SetUp "1"]
[FEN "4BQK1/3Np2p/4R3/5Pp1/1Bb2k2/5P2/1NrP2PP/8 w - - 0 1"]
[PlyCount "1"]
[EventDate "1948.??.??"]
[SourceDate "2010.01.01"]
1. -- 1-0
[Event "2#"]
[Site "?"]
[Date "1950.??.??"]
[Round "?"]
[White "Feigin, E."]
[Black "1858.25"]
[Result "1-0"]
[SetUp "1"]
[FEN "8/3R1KB1/2p3p1/1ppn1Rp1/1b2k1P1/1Q1NNrr1/5P2/4n2B w - - 0 1"]
[PlyCount "1"]
[EventDate "1950.??.??"]
[SourceDate "2010.01.01"]
1. -- 1-0
[Event "2#"]
[Site "?"]
[Date "1949.??.??"]
[Round "?"]
[White "Stocchi, O."]
[Black "1252.45"]
[Result "1-0"]
[SetUp "1"]
[FEN "b3B2B/7Q/3PP3/1Np1Np2/Rp1pk3/1P4K1/5P1p/3R4 w - - 0 1"]
[PlyCount "1"]
[EventDate "1949.??.??"]
[SourceDate "2010.01.01"]
1. -- 1-0
[Event "2#"]
[Site "?"]
[Date "1983.??.??"]
[Round "?"]
[White "Ahues, H."]
[Black "1278.13"]
[Result "1-0"]
[SetUp "1"]
[FEN "6R1/b1NN4/1p5K/1B1P4/3kp3/1R1pn3/6b1/1n4Q1 w - - 0 1"]
[PlyCount "1"]
[EventDate "1983.??.??"]
[SourceDate "2010.01.01"]
1. -- 1-0
[Event "2#"]
[Site "?"]
[Date "1997.??.??"]
[Round "?"]
[White "Barth, M & Degener U"]
[Black "1758.54"]
[Result "1-0"]
[SetUp "1"]
[FEN "N3B2B/1np3rr/p3P2P/P6R/1Nk2ppK/P7/P2Q4/n4b2 w - - 0 1"]
[PlyCount "1"]
[EventDate "1997.??.??"]
[SourceDate "2010.01.01"]
1. -- 1-0
[Event "2#"]
[Site "?"]
[Date "1919.??.??"]
[Round "?"]
[White "Blake, PF."]
[Black "4788.14"]
[Result "1-0"]
[SetUp "1"]
[FEN "n3B2K/p5Bp/r7/1NPk3r/4N1Qp/1n6/2Rp1b2/4qb2 w - - 0 1"]
[PlyCount "1"]
[EventDate "1919.??.??"]
[SourceDate "2010.01.01"]
1. -- 1-0
[Event "3#"]
[Site "?"]
[Date "1990.??.??"]
[Round "?"]
[White "Marandiuk, M."]
[Black "4142.26"]
[Result "1-0"]
[SetUp "1"]
[FEN "6b1/2p2pq1/p1Q1p1P1/1p6/3kN3/P2p4/3R3B/K4N2 w - - 0 1"]
[PlyCount "1"]
[EventDate "1990.??.??"]
[SourceDate "2010.01.01"]
1. -- 1-0
[Event "3#"]
[Site "?"]
[Date "1977.??.??"]
[Round "?"]
[White "Kapusta, V."]
[Black "4475.17"]
[Result "1-0"]
[SetUp "1"]
[FEN "1q6/n6b/3p4/1p4b1/p2Rp3/p1QB3p/N1Np1P2/1K1k3r w - - 0 1"]
[PlyCount "1"]
[EventDate "1977.??.??"]
[SourceDate "2010.01.01"]
1. -- 1-0
[Event "4# "]
[Site "?"]
[Date "2014.??.??"]
[Round "?"]
[White "Salai, L & Klemanic E"]
[Black "1477.36"]
[Result "1-0"]
[SetUp "1"]
[FEN "3R4/2K2N2/1P1pp1n1/1p1kb3/pQ2p1B1/P3p1Nr/4P3/1b6 w - - 0 1"]
[PlyCount "1"]
[EventDate "2014.??.??"]
[SourceDate "2010.01.01"]
1. -- 1-0
[Event "5#"]
[Site "?"]
[Date "1950.??.??"]
[Round "?"]
[White "Lepuschütz, H."]
[Black "1531.06"]
[Result "1-0"]
[SetUp "1"]
[FEN "3R3K/6p1/2N5/1pR1p3/r2ppb2/3k3p/5Q2/8 w - - 0 1"]
[PlyCount "1"]
[EventDate "1950.??.??"]
[SourceDate "2010.01.01"]
1. -- 1-0
[Event "6#"]
[Site "?"]
[Date "1991.??.??"]
[Round "?"]
[White "Degener, U."]
[Black "3158.16"]
[Result "1-0"]
[SetUp "1"]
[FEN "8/q1p2BR1/2p4p/4Pk2/5B2/bpN4p/2n1Np2/1K2n3 w - - 0 1"]
[PlyCount "1"]
[EventDate "1991.??.??"]
[SourceDate "2010.01.01"]
1. -- 1-0
[Event "aidé 2# b) +PNf6"]
[Site "?"]
[Date "1962.??.??"]
[Round "?"]
[White "Galmard, abbé R"]
[Black "0322.00"]
[Result "1-0"]
[SetUp "1"]
[FEN "8/8/2N1B3/8/1Br1k3/5N2/8/7K b - - 0 1"]
[PlyCount "1"]
[EventDate "1962.??.??"]
[SourceDate "2010.01.01"]
1... -- 1-0
[Event "aidé 3# 2 sol"]
[Site "?"]
[Date "1958.??.??"]
[Round "?"]
[White "Paros, G."]
[Black "0776.33"]
[Result "1-0"]
[SetUp "1"]
[FEN "8/2p2Bp1/2P3R1/1rk2P2/p7/b7/1nP5/2K2nrb b - - 0 1"]
[PlyCount "1"]
[EventDate "1958.??.??"]
[SourceDate "2010.01.01"]
1... -- 1-0
[Event "aidé 5#"]
[Site "?"]
[Date "2004.??.??"]
[Round "?"]
[White "Kalkavouras, I."]
[Black "0337.01"]
[Result "1-0"]
[SetUp "1"]
[FEN "8/8/2bk4/1p2N3/4r3/3Kn3/8/3n4 b - - 0 1"]
[PlyCount "1"]
[EventDate "2004.??.??"]
[SourceDate "2010.01.01"]
1... -- 1-0
[Event "inv 5#"]
[Site "?"]
[Date "1961.??.??"]
[Round "?"]
[White "Pigits, Z."]
[Black "1151.51"]
[Result "0-1"]
[SetUp "1"]
[FEN "b7/1kPP4/3P3p/1P6/2N5/R2Q3B/7P/6BK w - - 0 1"]
[PlyCount "1"]
[EventDate "1961.??.??"]
[SourceDate "2010.01.01"]
1. -- 0-1
Ajouter un commentaire